De twee brillen.
Vandaag, lieve vrienden, is een bijzondere dag, want je kan in het nieuws exact hetzelfde economische verhaal twee keer horen, maar op zo'n totaal andere manier verteld, dat je het niet doorhebt. Fascinerend hoor!
Langs de éne kant is er het verhaal van de federale regeringsvorming. Daar horen we dat er een "enorm" probleem is met de begroting. Jaja, er zijn "miljarden tekort" voor wat men zou willen doen én zowel besparingen als meer belastingen zijn uit den boze. De meest opvallende kritische stem komt van VOKA, die stelt dat "we geen geld kunnen uitgeven dat we niet hebben". Onthou dat even, want die komen nog terug in het verhaal.
Langs de andere kant én waarrempel tegelijkertijd, horen we in de septemberverklaring van de Vlaamse regering dat er ook daar absoluut geen nieuwe belastingen komen of nieuwe besparingen, maar dat er toch geen begrotingsevenwicht is en er dus ettelijke miljarden meer zullen worden uitgegeven dan er "binnenkomt". Maar, hier horen we VOKA niet klagen.
Rara, lieve vrienden, hoe kan dat?
Dit hele spelletje baseert zich natuurlijk op een absurditeit, namelijk dat een begrotingsevenwicht op één of andere manier een natuurkundige vereiste zou zijn. Terwijl de eenvoudige waarheid is dat uitgaven op overheidsniveau nauwelijks of niets te maken hebben met inkomsten (belastingen). Het enige waar eigenlijk op gelet wordt is dat de inflatie op een bepaald niveau blijft steken, meer niet. (2%, voor de liefhebbers en nee, dat lukt ze nog altijd niet.) Zolang de inflatie daaronder zit, kan er geld worden bijgedrukt à volonté, hoera hoera!
OK, dus eigenlijk is een "begrotingstekort" in een recessie heel normaal? Ja, lieve vrienden, dat is zo. En ja, dat zijn dus gewoon overheidsschulden, die quasi nooit afnemen, maar enkel toenemen. Het zijn letterlijk schulden waar men nooit of nooit van plan is ze effectief terug te betalen. Omdat men echter altijd spreekt over overheidsschuld als percentage van het bruto nationaal product (dat dus ook steeds maar groeit), valt dat gewoon niet op. Maar wat je zelden zo helder ziet is hoe strategisch verschillend dat kan worden uitgelegd.
Tegenover de federale regering wordt het gekaderd als "verspilzucht", want het zou ocharme naar pensioenen en dergelijke gaan. Bij de Vlaamse regering daarentegen worden het plots "investeringen", terwijl het ook daar ordinaire staatsschulden zijn. En in de reguliere media volgt iedereen blindelings die verhaallijnen, wat de kracht van de betovering bewijst.
Uiteraard laat VOKA zien waar het echt om draait hier. Stinkrijke industriëlen krijgen van Vlaanderen wél nog meer geld, maar staan in het federale verhaal voorlopig achteraan de rij. En hun invloed op de conversatie is ondertussen zo groot, dat je dit soort absurde tegenstrijdigheden in hetzelfde verhalenuurtje te horen krijgt.
(Terzijde is het ontstellend te zien hoe moeilijk de politieke partijen die bezwering afgeschud krijgen. Slaapt iedereen daar op de marketing afdeling? Of denken ze echt dat iedereen te dom is om die tegenstrijdigheid te zien?)
Nu goed. Er zit een typisch argument klaar om afgevuurd te worden, dus laten we het meteen benoemen: "Investeringen in de industrie zorgen toch voor een betere economie in de toekomst dan geld in de bodemloze put van de sociale zekerheid te dumpen?"
Het bijzondere aan dit argument is natuurlijk dat de economische realiteit precies omgekeerd is. Het is dus zoals een valsspeler die de anderen aan tafel van bedrog beschuldigt, absurditeit van de eerste orde die ons vooral verwart.
Wanneer er bijvoorbeeld meer geld naar pensioenen gaat, dan vloeit dit vrijwel rechtstreeks terug de economie in. Ja, oudere mensen zijn goede consumenten, die daar bovenop ook nog eens overwegend lokaal geld uitgeven. Ja, meer pensioengeld zorgt voor meer en beter betaald werk in de gezondheidszorg, lokale handel én natuurlijk de taartjesfabriek. Zo gaat dat voor bijzonder veel overheidsuitgaven, het creëert economische activiteit en mogelijkheid voor velen. Of denken jullie nu echt dat mensen die bijvoorbeeld in de zorgsector of het onderwijs werken niet graag mooie kleding kopen en wel eens biogroentjes overwegen? En dan hebben we het nog niet eens over de gezondheidskosten die we kunnen vermijden door mensen gewoon wat minder dicht bij de armoedegrens te laten schurken.
De "investeringen" waar Vlaanderen naar kijkt zijn daarentegen voor een groot deel een bodemloze put waar je wel geld in kan kappen, maar je waar je dat geld voor het grootste deel niet meer terug ziet. Zo zal men waarschijnlijk miljarden moeten gaan uitgeven om de negatieve milieuimpact van de petrochemische industrie "financieel haalbaar" te houden voor de Antwerpse fabrieken. Maar CO2 in de Noordzee dumpen kost alleen maar geld, voornamelijk geld dat naar het buitenland vloeit, het brengt letterlijk niets op. Ook de (valse) winsten van diezelfde industrie niet, want tussen geheime tax-rulings en het "investeren" in Zwitserse bedrijven waarvan de eigenaar in Monaco woont, zitten niet veel belastingen te rapen. Dit soort geld stroomt dus - met miljarden tegelijk - weg van onze "lokale economie".
Hier wat communicatie-tips voor "de politiek", want dit begint zo absurd makkelijk te worden dat het advies gratis wordt:
- Reframe gezondheidswerkers en gepensioneerden als mensen die "investeren in de lokale economie". Leg eens goed uit aan Unizo dat ze dat luidop moeten steunen, desnoods door eens te tellen hoeveel 65+ers, leerkrachten en gezondheidswerkers er onder hun cliënteel zitten.
- Benoem de industrie en zeker de petrochemische industrie als subsidieslurpers die boven hun (milieu)stand leven.
Het zou onwaarschijnlijk veel correcter zijn dan de economische bullshit die door de radio gejaagd wordt door de roversbaronnen bij VOKA en hun politieke arm (N-VA).