De strijd tegen de bullshitfabriek.

Dinsdag begon al vroeg met een interview in De Tijd met de “topmannen” John McNally en Hans Cassiers van wat in sneltempo het meest gehate bedrijf in België aan het worden is. Zonder paywall nog wel, dan weet je dat het belangrijk is! De heren worden omschreven als “stoïcijns”, waardoor plots het beeld van Momcilo Krajisnik voor de ogen komt. Ook hij - de Servische massamoordenaar - zat er stoïcijns bij tijdens zijn proces, maar is ondertussen (een week geleden) overleden aan COVID-19. Alsof er een fakkel moest doorgegeven worden.

En als je nu denkt “goh, petrochemische CEO’s vergelijken met massamoordenaars” is wel een beetje heftig, is gewoon niet aan het opletten. Deze types zijn met hun handelingen letterlijk hele soorten aan het uitroeien.

Maar, de best details van een goede tragedie bevinden zich vaak in het decor, lieve vrienden. Het interview zelf ging immers door in de bovenste verdieping van het Havenhuis, het gebouw van Port of Antwerp. Dat, lieve vrienden, is wat men noemt een “power move”. Wat ze hiermee tonen is hoe deze krijgsheren onze overheid zo volledig hebben veroverd en onderdanig gemaakt aan hun hyperkapitalistische belangen dat ze nu gezelschap kunnen ontvangen in de paleizen van het veroverde volk. Hun opdrachtgever, de steenrijke Jim Ratcliffe, is al jaren nergens meer te bespeuren. Een “verlegen miljardair” kon je ergens lezen, maar het voelt voor de meesten onder ons eerder aan als het oog van Sauron, dat vanuit Mordor toekijkt op de vooruitgang van zijn destructietroepen.

Nog vreemder is dat deze twee roversbaronnen tegen redacties al wisten te zeggen dat diezelfde dag nog het advies van de GOVC, het beoordelingsorgaan van de overheid, zou uitkomen. Terwijl we net die voormiddag nog een hoorzitting moesten hebben, waarin we als vertegenwoordiging van een half dozijn milieuorganisaties welgeteld 10 minuten kregen om een onwaarschijnlijke stapel bezwaren te presenteren. Het lijkt, maar wie durft dat te suggereren, alsof het advies al geschreven en gekend was. Helemaal gek werd het toen bleek dat de Tijd diezelfde avond dit advies ook daadwerkelijk al bevestigd kreeg, terwijl wij er nog steeds om moeten wachten.

Het interview zelf was de typerende aaneenrijging van bullshit die we van Ineos gewoon zijn. Nogmaals, dit zijn geen leugens. Daarvoor moet je immers geven om de waarheid. Dit is gewoon zeggen wat je wil en wat je denkt dat de investeerders willen horen, of het nu klopt of niet.

Maar wat ik niet begrijp, lieve vrienden, is waarom iedereen errond op de knieën zit en met de mond open hapt naar deze bullshit.
Of, erger, nog verder helpt bij het vermeerderen van de bruine stroom van onwaarheden. Zo kon je een advocate van Ineos bij hoog en laag horen beweren dat het gaat om een totaal alleenstaande installatie die nergens anders wat mee te maken heeft. Terwijl diezelfde dag, ja diezelfde dag, in een nationale krant de volgende interactie te vinden is:

Journalist: ”U steigert als tegenstanders dit project een plasticfabriek noemen. Maar u gaf eerder al toe dat 50 procent van de productie uiteindelijk voor het maken van plastic zal dienen.”

McNally: “Dat klopt, maar is daar iets mis mee?”

Dat terwijl je moeilijk kan beweren dat er plastic uit zo’n kraker komt. Wel uit de “aanbouw” natuurlijk, waar het dus overduidelijk een uitbreiding van is. Dat er op het éne gebouw “Ineos I” en het andere “Ineos II” staat, is louter toeval meneer. Jaren lopen ze te roepen "het is geen plasticfabriek!", om nu doodleuk te zeggen "dat klopt, maar is daar iets mis mee?"

Wanneer die uitspraak wordt aangehaald op de desbetreffende dag des onheils, gaat zo’n commissie ver voorbij de klassieke grenzen van de tragedie en duikelt het de absurditeit in. Iedereen aan tafel weet immers dat het bullshit is, maar we moeten onze mond houden en niet op de tegenspraak wijzen.

De - ongetwijfeld rijkelijk met in bloed gedrenkte euros betaalde - advocate zegt eerst dat je niet alles moet geloven dat er in een krant staat. Nee, echt. (Moeten we nu een correctie verwachten bij De Tijd?) Vervolgens zegt de voorzitter van de GOVC doodleuk dat er tijdens deze hoorzitting geen nieuwe informatie mag aangedragen worden. (Hoewel het natuurlijk bij de kern van onze argumentatie van het voorbije jaar past.)

Lieve vrienden, precies hoeveel wilt ge nog slikken uit de bullshitfabriek?

Het is een oprechte vraag. De wereld is echt onbegrijpelijk soms. Kan het écht zo zijn dat een hypotheek zo hypnotiserend werkt dat je niet meer verder dan je voordeur kan kijken?
Er is een regelrechte ecocide gaande, een zesde massauitroeïng. Als je niet gelooft dat zoiets mogelijk is, moet je eens met een paleontoloog/geoloog praten in plaats van een klimaatwetenschapper.

En ondertussen, lieve vrienden, ondertussen:

• Is er niet alleen een zware ontploffing, maar ook een trein ontspoort met daarin ethyleen oxide (een extreem brandbaar gas), in dezelfde week en dezelfde Ineos faciliteit in de buurt van Keulen.
• Is Jim Ratcliffe, de “verlegen miljardair” verhuist naar Monaco om nog meer belastingen te ontduiken.
• Komt de minister van milieu doodleuk vertellen dat we het vanaf nu flink gaan aanpakken met de bescherming van ons groen. Terwijl ze doodleuk klaar zit om haar handtekening te zetten onder een project dat 55 hectare ontwikkeld groen door de hakselaar zal halen om te “compenseren” met niet minder dan 25 postzegelsbosjes. De betrokken dieren en orchideeën zullen zich ongetwijfeld zonder veel morren verhuizen, no problemo! (Waarom niet de naam van de minister gebruiken? Omdat het kanonnenvlees is natuurlijk. Je bent naïef als je denkt dat ze er niet nog zo’n half dozijn hebben zitten om haar plaats in te nemen als ze het onderspit delft.)
• Blijkt dat Natuurpunt, ja die Natuurpunt, het voorbije jaar niet heeft gebruikt om Ineos op andere ideeën te brengen, maar haar diensten heeft verkocht om Ineos te helpen met het omzeilen van die vervelende soortenbeschermingsprogramma’s. No kidding. Tussen twee bezwaarschriften in geld ontvangen van de tegenpartij, je moet het maar kunnen.

Lieve vrienden, het is het moment waarop ge moet nadenken wat ge gaat doen. De komende maanden worden keihard. De bullshitfabriek heeft alle sluizen opengezet en zelfs bij “klimaatexperten” zie je soms met verbazing hoe dat innovatieverhaaltje hen kan overhalen, ook al is letterlijk alles verbonden aan dit project krankzinnig te noemen. Schaliegas, plastics, CO₂ onder de Noordzee dumpen, schurken wonende in exclusieve belastingsparadijzen gigantische stapel belastingsgeld geven, industriële accidenten, conflicten met vakbonden, de link met de ISVAG-iaanse maffia, etc etc. Maar nee, als Ineos zegt dat ze de “meest efficiënte plasticfabriek” ooit gaat bouwen, moeten we op de één of andere manier gelukkig zijn? Blijkbaar omdat er mondmaskers van plastic gemaakt worden. Nee, echt, ook dat staat in De Tijd.

Wat gaat ge doen? Gaat ge het doorslikken? Bullshit, plastieken mondmasker en al? Of gaat ge uw lichaam - letterlijk - op de machine gooien? Beslis nu, want het moment waarop dat nog het enige is wat we kunnen doen komt er snel aan.

…

Nee, zo ga ik u niet achterlaten. Weet ook, lieve vrienden, dat we meer te danken hebben aan sociale strijd dan aan innovatie. Of denk je echt dat de wasmachine belangrijker was dan vrouwenstemrecht? Dus, dit is het moment om mee te spelen in je eigen Homeriaans heldenverhaal, in een letterlijke strijd om het overleven van de planeet.

Ik weet het. Je bent moe. Maar zij ook hoor. Cynisme heft een bijzonder hoge tol aan de psyche en voorbij de wanhoop ligt de energie van het onmogelijke.

En misschien moet je je voorstellen dat we - of toch sommigen onder ons - ooit wel weer thuis kunnen komen om aan het rustige leven te beginnen. Welke verhalen wil je dan kunnen vertellen aan je (klein)kinderen?