Zachtjes wordt de kikker gekookt.

Het verhaal gaat dat de kikker niet doorheeft dat het water langzaam begint op te warmen en daardoor kookt. Wie het vuur heeft aangestoken, dat vertelt men er nooit bij.

Uiteraard is de metafoor zelf onzin. Kikkers blijven helemaal niets zitten in steeds warmer wordend water, ze springen er ruim op tijd uit. Maar goed, laat ons niet tegenhouden door een slechte analogie.

Huidig wordt er, zoals voorspeld, duchtig druk gedaan over wat rijen op de Meir en mensen die shoppen bij de Primark. Daarmee tonen we dat we het geheugen en het inzichtsvermogen van een kikker hebben, want als je nog maar met een half oog telt, zie je dat er dramatisch veel minder gekocht wordt op de Meir dan tevoren. En het koopgedrag bij de Primarks en Actions is ook gegarandeerd een pak minder dan ooit tevoren, dus... handjes in de lucht en juichen voor het collectieve consuminderen? Nee hoor.

Met wanhoop toekijken is op z'n plaats hier.

Het is met enige verbazing dat we mogen toekijken hoe een geheel voorspelbaar proces zich langzaam voltrekt, waarbij de berichtgeving zich slechts langzaam mee verplaatst, ook al is het eindresultaat zo goed als onvermijdelijk. Als kikkers worden we gekookt, ook in de media.

Wat lezen we in dit artikel?
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/05/11/coronawerkgroep-nationale-bank-180-000-belgen-dreigen-baan-te/

Bedrijven zitten - gemiddeld - met een omzetdaling van om en bij 30%. Dat is een afgrijselijk diepe snede, want dat gaat dus niet over 1 bedrijf, maar over alle bedrijven. Evengoed zijn er 30% van de bedrijven die aangeven dat ze nog slechts 3 maanden aan liquiditeitsreserve hebben.

Dat vertaalt zich onmiddellijk in werkloosheid. Uit de enquete blijkt dat 1 op 5 werknemers het werk dreigt te verliezen. Maar dat is al lang bezig:

In Limburg werden in april alleen al 2.200 mensen werkloos. Stel je even een wereld zonder Corona voor, waarin blijkt dat er plots 2.200 werklozen bijkwamen in een provincie. Dat is een "halve Ford Genk" (4.337 banen) die op straat komt te staan. In maart zal het ook wel gebeurd zijn.

De raming is nu dat "op korte tijd" 180.000 Belgen hun baan zullen verliezen. Dat is 41 keer "Ford Genk", om je een beetje een houvast te geven.

Maar, dat zijn slechts de rechtstreekse jobverliezen en faillissementen. Laten we eens kijken wat de werkelijk beraamde impact in Genk was:
https://www.uhasselt.be/Documents/KIZOK/Impactstudie.pdf

Het gigantische jobverlies van die éne fabriek had immers een multiplicator van 2,7. Dus, na ook de indirecte ontslagen mee te rekenen bij toeleveranciers en dergelijke, ging het naar schatting uiteindelijk om 11.759 mensen die werkloos werden.

Lieve vrienden, er is werkelijk geen enkele reden denkbaar waarom dit ook niet nu het geval zou zijn. Letterlijk elk bedrijf heeft toeleveranciers.

Het is natuurlijk onmogelijk om er een vast getal op te plakken, maar het is dus niet zo raar om te stellen dat we mogelijk bijna een half miljoen mensen (2,7 x 180.000) werkloos zouden kunnen zien worden op het einde van de rit.

Voor Ford Genk raamde men een totaal koopkrachtverlies van 200 miljoen euro (op jaarbasis wss, het staat er niet letterijk). 41 keer Ford Genk staat dan gelijk aan een koopkrachtverlies van 8,2 miljard euro.

Goed. Je kan natuurlijk niet Ford Genk zomaar extrapoleren, maar je mag gerust zelf met de cijfertjes spelen, je eindigt sowieso in de miljarden.

Maar dat is niet wat me zorgen baart. Wat zich onder deze omstandigheden immers totaal bizar gedraagt, zijn de aandelenmarkten. Daar lijkt zich al een vrolijk "herstel" af te tekenen, zie bijvoorbeeld de BEL-20 in het blauw hieronder. Alleen, lieve vrienden, is dat dus alsof aandelen zich in een ander universum bevinden, met andere economische wetmatigheden.

Laten we eens een metafoor invoeren. Stel, er is hongersnood uitgebroken, want er zijn grote oogsten mislukt. (Geen zorgen, de komende jaren kunnen we ook dat scenario nog regelmatig "live" in actie zien dankzij klimaatverandering.) Maar goed, je ziet dus iedereen om je heen stelselmatig vermageren. Behalve die éne buur, die in het begin wel wat panikeerde maar dan vrolijk op gewicht blijft.

Wat, lieve vrienden, zou je dan denken dat er aan de hand is? Juist. Die éne buur heeft een bron van voedsel waar de rest van ons geen toegang toe krijgt. En dat is letterlijk wat er gebeurt op de financiële markten. Er wordt massaal geld in gedumpt, in de VS nog veel erger dan hier, door de overheid.

Dit heeft totaal, maar dan ook totaal niets meer te maken met de reële economie. Kijk bijvoorbeeld eens naar de filebarometer (hieronder in de vrolijke kleuren), dan zie je pas hoe ongewoon onze economie draait. De filedruk is een grootteorde kleiner dan "normaal". We kunnen daar wederom om juichen, maar niet als de overheid ondertussen niets doet om een alternatieve economie te beginnen bouwen.

Als de overheid en de media u het niet duidelijk zegt, dan moet het maar hier. Het zal economisch veel, maar dan echt veel erger worden als men niets dramatisch en extreem ongewoon doet om deze neerwaartste spiraal te stoppen.

Helikoptergeld in de financiële markten gooien? OK, daar is men al mee bezig. Maar het zal de koopkracht van mensen zonder aandelen niet bijzonder veel helpen. Dan creëert men letterlijk de grootste ongelijkheid in Europa sinds, ja sinds wanneer eigenlijk?

Lieve vrienden, ik ken jullie na al die weken al een beetje. Ongetwijfeld komt de vraag: Wat moeten we dan doen? Wel, vorige zaterdag heb ik dat allemaal uitgeschreven, maar het werd merkbaar weinig gedeeld of gelezen.

Het kan aan mij liggen, maar het begint er dan een beetje op te lijken dat wij de kikkers zijn. Maar dan kikkers die weten dat ze gekookt zullen worden en toch gewoon blijven zitten. In de hoop dat er iemand ons er uit zal komen halen, misschien nadat we een petitie hebben getekend of zo?

Nee lieve vrienden, dat gaat niet gebeuren. Er komt geen redding. De helikopter vol met (hyper)rijken is vertrokken en wij zitten hier nog.

Ja, sommige dagen kan ik daar kwaad van worden. Op andere dagen werk ik in m'n groentetuintjes vol ideeën, in de hoop dat daar ooit wat vruchten uitkomen.

- TG