Tranen in de woestijn.

Plots is daar dat gevoel weer. Dat jongetje op de berg van de Olympus, met tranen in de ogen. “Neem het terug,” smeekt hij, “ik kan het niet meer dragen.” Wanhopig steekt hij zijn vuur in de lucht, wetende dat de goden het niet zullen terugnemen, dat dit de vloek is die hij zal moeten dragen.

"De hoop op een snel herstel na de opheffing van de lockdown is bijna verdwenen."

Zo staat het er letterlijk, in de Tijd, wat ons nationale baken van economisch inzicht zou moeten zijn: https://www.tijd.be/dossiers/coronavirus/belgische-economie-herstelt-pas-in-2023/10227364.html

Het is moeilijk te beschrijven wat een gevoel van machteloosheid dit oplevert. Wat staat er immers in het dagboek van 22 april, nu al bijna een maand geleden?

“Het is alsof we 140 km/h reden en de wagen plots in de 1e versnelling hebben gegooid. De versnellingsbak is er gewoon uitgevallen en het is nog maar de vraag hoe groot de schade aan de motor is. Maar dat de wagen zomaar terug vanop de pechstrook gaat optrekken, vergeet het maar hoor.”

Maar dat is slechts wat er op Facebook staat. Dat loopt minstens een maand achter, omdat het zo lang duurt om bepaalde zaken te durven opschrijven. Toch in het openbaar. Het gevoel van vervreemding is sowieso al erg genoeg.

Achter de schermen is het anders. Tegen bijvoorbeeld Anthony Liekens, één van de slimste mensen die ik ken, mag je wel eens wat verder vooruit kijken. Zoals op 19 maart:
“We moeten de productiekant (van mondmaskers) ongeveer 10x opkrikken. En, gebaseerd op het gesprek met Bart (de dokter) denk ik dat we uiteindelijk richting de "Aziatische norm" moeten, dus altijd een masker op in het openbaar (dus buiten je quarantaine zone thuis of in je auto). Tenminste, voor plekken waar je mensen van dichtbij gaat tegenkomen. Er is een infographic nodig om dat goed uit te leggen en het liefst met fiat van Marc Van Ranst.”

Het staat er echt. Bijna twee maanden heeft het geduurd voor die onvermijdelijke realiteit er (eindelijk) was. Daarin hadden we nog veel meer maskers klaar kunnen hebben en verdelen. Maar het ging niet toen, zelfs de crisiscel was toen niet klaar om zo vooruit te kijken. Dus, geen steun vanuit de overheid en na een maand sleuren en tanden bijten (waarin we toch pakweg 30.000 DIY maskers hebben versleept) heb ik het maar gelaten. Koop dan maar een duur mondmasker bij de boetiek om de hoek. Draag dan maar een plastieken rommelding dat zo’n kabinetard via-via bij een louche producent op de kop heeft kunnen tikken. Gelukkig konden we wel nagenoeg alle daklozen en drugsverslaafden in Antwerpen een wasbaar masker bezorgen, ondanks de totale windstilte bij kabinet Meeuws.

Maar rond die tijd begon het economische aspect zich ook al op te dringen. Op 16 maart (3 dagen na de start van de lockdown) brandde deze webpagina zich in mijn frontale cortex:
https://www.centerforhealthsecurity.org/event201/videos.html

Sla gerust de eerste 2 simulatievideo’s over. Die fases hebben we al meegemaakt. We zitten nu in segment 3.

Lieve vrienden, dat soort kennis is absolute horror voor een bepaald soort hoofd. Het kind in mij wist immers op dat moment al dat niemand dit zou willen horen. De meeste mensen willen het nog steeds niet horen trouwens.

Standaardzucht is de norm, vooruitkijken is een maatschappelijke abberatie. Denken vanuit eerste principes en de logica ervan gewoon aanvaarden is taboe, hoe oneerlijk dat ook is voor onze toekomstige zelve.

Dat weet het kind al lang. Het is vaak genoeg met een stok terug de gedachtenkamer in gemept.

Nochtans is de huidige situatie verrassend eenvoudig uit te leggen. Laten we het nog eens proberen.

Er is wereldwijd een nieuw virus in omloop dat bijzonder dodelijk is voor mensen boven de 55. De enige manier om massale sterfte en een falend gezondheidssysteem te vermijden, is door de overdracht te vertragen. Dit stopt verplaatsingen en vereist massale quarantaine. Dit weten we als mensheid al duizenden jaren. In de bijbel staat er zelfs een stukje over, rond de 2400 jaar oud. (Leviticus 13:4–13:5, voor de fans.)

Quarantaines en reisverbod zorgt voor een gigantische daling van consumptie. Dit is een probleem, want onze hele economie is, vanwege ons monetaire stelsel, gebaseerd op “groei” en die groei kan enkel komen van meer consumptie en, onderliggend, meer schulden.

Voor wie denkt dat de “lockdown” de oorzaak is van deze economische crisis, u dwaalt ongelofelijk. Jarenlang bent u al gewaarschuwd dat u met een structureel probleem zit, dat je een systeem niet kan of mag baseren op oneindige groei. Letterlijk elke natuurwetenschapper kan u uitleggen waarom dat zo is. Maar nee, mensen geloven liever in sprookjes, blijkbaar dus ook als het kot in de fik staat.

Het is alsof de dokter zegt dat je niet onbeperkt kan blijven eten en verdikken, maar dat je dit vrolijk negeert. Wat weet zo’n dokter er van?

En nu is het zover. U hebt een relatief kleine infectie opgelopen, maar uw lichaam kan het niet meer aan. Uw hart begint te falen, uw tenen beginnen al blauw te zien. In paniek laat u zich naar de dokter rijden. “Wat moet ik doen?” De dokter zucht en haalt een scalpel boven. “We gaan ons best doen, maar vermoedelijk verliest u sowieso wat ledematen.”

En dan, lieve vrienden, zijn er mensen die er in slagen om dan kwaad te worden op de dokter. “Hoezo amputatie? Vorige maand was ik nog kerngezond, kijk nu wat u me aandoet!”

Maar, lieve vrienden, die mensen negeren decennia lange publicaties over de fragiliteit van onze economie, over het probleem van overconsumptie.

Erger nog, die mensen negeren nog altijd de waarschuwingen van de dokter. “U moet echt anders leren eten,” zegt de dokter, maar ze laten gewoon hamburgers binnensmokkelen in de kamer. “Als u zo doorgaat, gaat u het wellicht niet overleven.” Ach, die dokter toch met zijn paniekverhalen.

Dat, lieve vrienden, is het probleem van de klimaatverandering. We liggen al aan het infuus, maar zijn nog steeds bezig met hoe we zo snel mogelijk de olieprijs weer rendabel krijgen, hoe we zo snel mogelijk weer groei zien in de luchtvaart, hoe we zo snel mogelijk weer iedereen rond kunnen laten rijden in stalen bakken van 1,5 tot 2 ton.

Het kind staat in de gang te huilen. Het begrijpt er niets van. Waarom luisteren er zo weinig mensen naar de dokter? Het kind ruikt de dood al op de gang. In het hoofd telt het kind de bedden en vraagt zich af hoeveel plaats er eigenlijk is op het kerkhof. Het kan niet stoppen met tellen. Het roept en roept, maar de gang is blijft leeg. Wie passeert houdt de ogen naar beneden, naar de 2 meter voor zich. Het kind staat in een woestijn.

Tranen in de woestijn.

Gisteren zaten we - op een goede afstand van elkaar - met het team in de tuin van ons kantoor. Na enkele weken begint het duidelijk te worden dat niemand nog zal terugkomen om hier te werken. Toch niet de komende 8-9 maanden. Alweer dient er zich een gruwelijke scalpel-logica aan. We gaan het contract moeten opzeggen. We zullen misschien nog een bedrijf hebben, maar elkaar hoogstens nog 1 keer per week zien. Dan kan je evengoed in een park afspreken.

In het hoofd telt het kind verder. Als wij deze berekening nu maken, hoeveel organisaties beginnen over een week of 2 ook te overwegen om hun kantoren gewoon op te zeggen? En wat is het effect daar dan van?

In het nieuws zie je de cijfers al langzaam oplopen. Was het een paar dagen geleden nog 180.000, dan sprak men deze ochtend op de radio al over een kwart miljoen werklozen.

Maar het kind rekent verder. Het weet ondertussen dat de patiënten onbetrouwbaar zijn, ze rekenen zich voortdurend gezond, ook al klopt het niet met wat de dokter zegt. Het heeft de projecties gezien van Johns Hopkins, van het World Economic Forum. Het heeft gelezen dat voor elke job die verloren ging bij Ford Genk er nog eens 1,7 jobs extra verloren gingen. Die mensen telt De Tijd gewoon nog niet.

Eens er organen beginnen sterven, kom je er niet zomaar vanaf met een antibiotica kuur. Ondertussen heeft de patiënt alweer een maand verkwanselt.

En nu? Nu heeft de patiënt voor een “second opinion” gevraagd. Het heeft een comité van economische kwakzalvers verzameld, van de verkopers van normaalzucht. Nee, amputatie is écht geen optie. Laat staan het voedselpatroon aanpassen. We moeten gewoon meer antibiotica toedienen, desnoods met de spuit. Het heeft altijd gewerkt, dus waarom zou het nu niet werken?

“Zie je wel!” zal de patiënt roepen. “Volgens deze dokter, die ik zelf heb gevonden op het internet, komt alles in orde!”

Het kind weet al wat er komt. Het ziet het al. Het heeft het al 100 keer gezien in zijn al bij al nog jonge leventje. Verandering is te moeilijk, de meeste patiënten gaan waarschijnlijk liever dood en denken dat het niet zoveel pijn zal doen. (Wat niet waar is.)

Maar het kind weet ondertussen tenminste dat huilen niet helpt.

Alleen, lieve vrienden, waar moet je dan naartoe? Wat doe je als je mensen wil redden, omdat je ze zo zo graag ziet, maar wanneer die niet gered willen worden? Wanneer de nachtmerrie van dit leven, het roepen in de woestijn, elke dag in je gezicht zweept?

Maar goed. Het is nu zo. Wie mee wil helpen aan een (gezond) voedselplan voor de komende 2-3 jaar, stabiele woonsituaties (de banken beginnen al te wankelen), een andere manier om aan politieke besluitvorming te doen, een monetair stelsel dat niet krankzinnig fragiel is, etc, pak in godsnaam een schup vast.

En als je daar geen goesting hebt, ok. Maar laat aub de lichten aan. En steek niet nog snel de gordijnen in de fik voor u in elkaar zakt.

Dank u.

PS: Ik weet het, ik weet het. Volgende week neem ik vakantie. 😔

- TG